名家论孟 | 梁涛:燕王哙为什么要让国?——《孟子》新读之七
《孟子》一书,共记录孟子与齐宣王的对话十四章,其中七章为孟子向齐宣王宣扬仁政。在我们熟悉的“以羊易牛”章中,谈话双方态度和缓,气氛融洽,应该是发生在“伐燕”事件前。而在另外七章中,孟子的态度有了明显变化,经常对齐宣王批评、指责,致使“王顾左右而言他”(《孟子·梁惠王下》),这应该是发生在“伐燕...
新书|孟琢老师讲给孩子的《论语》《孟子》《庄子》
在《一起读孟子》中,让小读者看到了一个生动活泼的齐宣王,他在和孟子对话时,“笑而不语”“气鼓鼓”“扭捏”“愁眉苦脸”“一听就跳了起来”,拉近孩子和经典的距离感。在《一起读庄子》中,展现出庄子和惠子之间的“特殊”情谊,他们既是惺惺相惜的大思想家,也是不怼不爽的一生之敌……02梳理思想脉络,让...
《孟子》精神论(116) 陶冶性灵,变化气质
解:齐宣王想缩短守丧的时间。公孙丑说:“为父母守丧一年,总比不守丧好吧?”孟子说:“这好比是有人在扭他哥哥的胳膊,你却对他说且慢慢扭吧,只是教导他孝父母敬兄长便行了。”有个王子他母亲去世了,他的师傅想为他多请求几个月的丧期。公孙丑问:“像这样的事如何理解呢?”孟子说:“这是想守完三年丧期却...
解读齐文化|何止孟母三迁 孟子还曾三游齐国
齐宣王显然对“霸道”更感兴趣。孟子指出,施恩于百姓、用仁政统治天下才是正道,他否定了齐宣王用武力征讨诸侯、扩张领土的做法。在与齐宣王的对话中,孟子针对不同情况,以他出色的言辞和辩才,宣扬仁政主张。有一次,齐宣王在齐都雪宫召见孟子,让他体验君王游乐的喜悦,孟子却提出君王应该与民同乐。孟子还时常提醒...
孔子对狩猎的态度,背后是低烈度战争文化与封建习惯法
孟子对狩猎的讲法,也更平民化,他只是告诉齐宣王,周文王的狩猎场,也允许平民使用,“雉兔者往焉”,在其中猎杀野鸡和兔子(《孟子·梁惠王下》),仍然捍卫平民有狩猎的古老权利。孔孟之道的落脚点在乎古老的人道,所谓“厩焚,子退朝,曰:‘伤人乎?’不问马”(《论语·乡党》)。狩猎和充分采集、利用山川、森林中的...
干春松:血气与道义:孟荀对“勇”的文本疏解与意义阐释
孟子希望齐宣王能改变对“勇”的认知,不要将“勇”看作化解个人情绪的手段,要以“安天下”的目的来判断“勇”(www.e993.com)2024年10月10日。他借助《诗经·大雅》中赞美文王的诗句来解释道:文王之怒,是因为纣王之暴虐而起来抗争的,所争者乃是“天下之民”的福祉,而不是为个人之恩怨来泄愤。在孟子看来,文王那种为共同体利益而敢于“愤怒...
燕赵风云会:立德、立功、立言 战国英雄谱:荀子、孟子、赵雍
齐宣王拒绝了孟子的“撤兵”建议,继续对燕国实行残暴统治,引起了燕国的强烈反抗,齐国军队在燕国无法立足,无奈之下,不得不被迫撤兵。五、平乱立新武灵王少年荀子再度登高一呼:“无君以制臣,无上以制下,天下害生纵欲。”没有君主来统领臣子,没有上级控制下级,那么天下的祸害就会因为人的为所欲为而不断发生。(...
孟学研究 | 马卓文:道统意识下孟子“德位”观之再阐释
天命一旦确立,就不可随意更改,汤、武取代桀、纣而有天下是非常特殊的例子,并且也依然要符合非常严苛的条件。《易传》曰“汤武革命,顺乎天而应乎人”,从天、人两个维度肯定汤武革命的合法性,这也是先秦儒家一贯的看法。《孟子·梁惠王下》记载孟子与齐宣王之间的对话:...
孟学研究 | 袁晓晶:孟子政治哲学的道德直觉主义基础
第二,求问齐桓晋文之事的齐宣王。在孟子与齐宣王的对话中,孟子用了类似的诠释路径,帮助齐宣王去发现了自己未得以扩充的“四心”。当齐宣王追问“德何如则可以王矣”,孟子以齐宣王见牵牛过堂,“将以衅钟”为例,指出了齐宣王的不忍人之心,认为“是心足以王矣。百姓皆以王为爱也,臣固知王之不忍也。
《孟子》精神论(87)|如何与古人交朋友
10·9齐宣王问卿。孟子曰:“王何卿之问也?”王曰:“卿不同乎?”曰:“不同。有贵戚之卿,有异姓之卿。”王曰:“请问贵戚之卿。”曰:“君有大过则谏,反覆之而不听,则易位。”王勃然变乎色。曰:“王勿异也。王问臣,臣不敢不以正对。”王色定,然后请问异姓之卿。曰:“君有过则谏,反覆之而不听,...