名家解孟 | 梁涛《孟子》解读一百六十一:古之良臣,今之民贼
原文孟子曰:“今之事君者皆曰:‘我能为君辟土地,充府库。’今之所谓良臣,古之所谓民贼也。君不乡(1)道,不志于仁,而求富之,是富桀也。‘我能为君约与国(2),战必克。’今之所谓良臣,古之所谓民贼也。君不乡道,不志于仁,而求为之强战,是辅桀也。由今之道,无变今之俗,虽与之天下,不能一朝居也...
历史的尘埃——学霸人生:桂阴居自订年谱之科考篇
第三场,四书五经义:题一、《人之言曰:“为君难,为臣不易。”如知为君之难也,不几乎一言而兴邦乎?》;二、《左右皆曰贤,未可也。诸大夫皆曰贤,未可也。国人皆曰贤,然后察之,见贤焉,然后用之。左右皆曰不可,勿听。诸大夫皆曰不可,勿听。国人皆曰不可,然后察之,见不可焉,然后去之》;三、《形而上者...
《孟子》精神论(117)|依道不依人
13·46孟子曰:“知者无不知也,当务之为急;仁者无不爱也,急亲贤之为务。尧、舜之知而不遍物,急先务也;尧、舜之仁不遍爱人,急亲贤也。不能三年之丧,而缌小功之察;放饭流歠,而问无齿决,是之谓不知务。”解:孟子说:“智者没有不该知道的,但把当前要做的事作为最紧急的;仁者没有不爱的,但务必把...
贝拉巨著:为何是孔子开启了中国的轴心时代(下)|2024上海书展
《孟子·离娄下》中有一处简短的文字:“孟子曰:‘大人者,不失其赤子之心者也。’”在此,孟子使用了道家常见的婴儿象征,但他也许强调的是婴儿的道德潜力,而非其前道德之力。具体而言,孟子讨论了“气”的养成,这种生命能量是我们道德行动之可能性的根源,他使用的是一个几乎与《管子·内业》中相同的词——“...
孟学研究 | 黄玉顺:意志自由与社会正义——孟子“可欲之谓善...
在古今儒者中,孟子的自由意志观念最为鲜明突出。他指出:“以顺为正者,妾妇之道也。居天下之广居,立天下之正位,行天下之大道;得志与民由之,不得志独行其道;富贵不能淫,贫贱不能移,威武不能屈:此之谓大丈夫。”赵岐注:“从君顺指(旨),行权合从(纵),无辅弼之义,安得为大丈夫也!”朱熹集注:“广居,仁...
100年前,你能考上北大么?_澎湃号·湃客_澎湃新闻-The Paper
二、孟子曰:“墨子兼爱,是无父也??杨子为我,是无君也??无父无君,是禽兽也??”试以三段论式写之,并批评其谬误??三、《诗经》说:“相鼠有皮,人而无仪??人而无仪,不死何为?”试言此诗用的是何种论理?试言其有无谬误?北京大学1920年本科入学初试试题...
100年前,北大入学考什么?_澎湃号·湃客_澎湃新闻-The Paper
二、孟子曰:“墨子兼爱,是无父也??杨子为我,是无君也??无父无君,是禽兽也??”试以三段论式写之,并批评其谬误??三、《诗经》说:“相鼠有皮,人而无仪??人而无仪,不死何为?”试言此诗用的是何种论理?试言其有无谬误?北京大学1920年本科入学初试试题(中外人文地理)...
孟子反战的意义
孟子反对不义的战争。在他看来,诸侯国之间为了争取更多的土地,让双方的老百姓去送死,这样的战争就没有任何正义可言,因此,他是极力反对的。他认为,做臣子的要努力引导国君看重道义、有志于仁,而不是刺激他们对于土地的欲望。这是一种崇高的理想。12·9孟子曰:“今之事君者曰:‘我能为君辟土地,充府库。’今...
哲学研究|张恒:“本”“体”变奏——理学思维转型及其哲学史意义
孟子以“善性”为“本”,实际上是在“善”“恶”之间作出的抉择,他从未否认人身上有“非善”成分,但他认为这些成分非“本”,故不可称为“性”。荀子的“礼”同样是在对“治”与“乱”的本末论分析中找到的答案,所谓“先王恶其乱也,故制礼义以分之,使有贫富贵贱之等,足以相兼临者,是养天下之本也”(...
《孟子》精神论(101)|孟子反战的意义
孟子反对不义的战争。在他看来,诸侯国之间为了争取更多的土地,让双方的老百姓去送死,这样的战争就没有任何正义可言,因此,他是极力反对的。他认为,做臣子的要努力引导国君看重道义、有志于仁,而不是刺激他们对于土地的欲望。这是一种崇高的理想。12·9孟子曰:“今之事君者曰:‘我能为君辟土地,充府库。’今...