直播预告|七夕之夜,鹊桥相会!
在中国悠久的历史文化长河中,七夕节是浪漫的代名词。相传每年农历七月初七,牛郎、织女会在鹊桥相会,东汉应劭所著的《风俗通义》就有记载曰:“织女七夕当渡河,使鹊为桥。”这个象征爱情的美丽传说,在历史发展中被赋予了丰富的文化内涵,因此七夕节也被称为“中国情人节”。此时也正值银河最璀璨的时节,是观赏星空的...
姜生丨汉墓·汉鬼·汉传统
31.东汉应劭在《风俗通义》卷9“怪神”篇曾经记录30岁的北部督邮西平郅伯夷以道术厌劾妖狐之事(见王利器校注:《风俗通义校注》,北京:中华书局,1981年,第425—428页)。事实上,郅伯夷之所施用,作为道教劾鬼法术的基本结构,为后世道门所沿用。有关研究见姜生:《〈风俗通义〉等文献所见东汉原始道教信仰》,《宗...
虎魄造办处专栏:《端午溯“辟兵”(辟邪)》
东汉应劭《风俗通义·佚文》中亦有类似记载:“夏至著五綵,辟兵,題曰游光。游光,厲鬼也,知其名者無溫疾。五綵,避五兵也。”又“五月五日,賜五色續命絲,俗說以益人命。”又“五月五日,以五綵絲繫臂,一名長命縷,一名續命縷,一名辟兵繒,一名五色縷,一名朱索,辟兵及鬼,命人不病溫。又曰,亦因屈原。”...
苏轼心目中的“桃花源” ——苏轼密州《后杞菊赋》之“南阳之寿...
东汉应劭《风俗通义》的“南阳酈县有甘谷”,苏轼《和陶桃花源并引》的“旧说南有菊水”。郦县、菊水这两个历史地理实体的方位,本不应成为学术问题,由于各种文献记载的紊乱,当应加以澄清之。郦县在何处?汉代南阳郡有南郦、北郦两县。龚胜生先生曾作了专门考证:秦及西汉所设郦县在淯(yu)水支流洱水南,为“北...
有弦“无弦”,皆关“心弦”——中国传统审美的一种路径及意境探微
琴(古琴)为弹弦乐器,属于传统“八音”之“丝”类。应劭《风俗通义·声音》谓:“雅琴者,乐之统也,与八音并行。”其在中国传统器乐乃至整体文化中,有着独特的意涵和地位。琴之意蕴琴乃古器。在琴的创制与发展传说之“系谱”中,列有伏羲、神农、虞舜、文王、武王等早期“圣王”。《礼记·乐记》谓“舜作五...
好书推荐 | 民俗相关研究书单|古籍|文献|刻本|朱彝尊|地方志_网易...
《风俗通义》,东汉应劭撰(www.e993.com)2024年10月26日。汉唐书籍中,应劭《风俗通》与洼丹《易通论》(世称《洼君通》)、班固《白虎通》、唐刘知几《史通》、韩滉《春秋通》(又称《春秋通例》)并称“五通”,而《风俗通》与《白虎通》最为流行。此本为上海图书馆藏元大德九年无锡州学刻本,凡十卷,前有应劭《风俗通义序》《风俗通目...
老马说2024|第4集:又逢腊八,追根溯源,我们可能少喝了500年腊八粥
今天是2024年1月18日,农历癸卯年腊月初八,即腊八节。东汉学者应劭在《风俗通义》中说,夏商周时期,“蜡祭”意在感谢百神,祝祷丰收。后来周又有了“腊祭”,“腊”即“猎”,取“田猎取兽祭先祖”之义。再后来,汉改“蜡”为“腊”,将祭农神之礼与祭先祖之礼合二为一,统称为“腊祭”。但两汉为“腊祭”...
燧人传说:比伏羲氏事迹更早,钻木取火意义极大
伏羲画卦的事迹,说明已经有了符号表述。燧人时期还没有这样的文明。东汉应劭《风俗通义》说燧人时建起传播教义的高台,用结绳来管理政务。新石器时代大汶口文化刻画符号陶尊(图片源于网络)一般认为,燧人氏时代上承有巢氏时代,下启伏羲氏时代。燧人氏不仅时代早于伏羲,而且事迹也不逊于伏羲。
《世说新语》与《风俗通义》的文学渊源
《世说新语》是南朝宋刘义庆撰写的一部志人小说。从内容上看,东汉应劭的《风俗通义》对该书应产生过重要影响,值得关注。第一,二书体例相同,《世说新语》的体例源自《风俗通义》。《风俗通义》内容广博,应劭按照以类相从的原则进行分类,原书三十一卷,今本十卷,每卷为一篇,各篇之下又分子目。篇名分别是《...
最早的粽子,到底是甜的还是咸的?
而东汉应劭在《风俗通义》记载的用灰汁煮的粽子,从做法上推测,吃起来应该主要是米的本味,再带点菰叶、灰汁的味道,严格来说既不能算甜粽也不是咸粽。南北朝时期,粽子的花样变多,古人会在糯米中掺上板栗、红枣、赤豆。大家较为熟悉的甜粽口味基本成型。